De ampersand. Een bewuste keuze. Waarom heb ik gekozen voor het symbool van de ampersand? Wat heeft het en-teken precies met creatieve content te maken? Je leest er alles over in dit artikel. Maar misschien toch eerst eventjes teruggaan naar de roots.
Het ampersand-teken komt eigenlijk van het Latijn “et”. Ik heb geen Latijn gestudeerd, maar “et” betekent letterlijk “en”. Eigenlijk is het een combinatie van de letters “e” en “t”. Met een beetje verbeelding kan je de verstrengeling van de E en de t (in verkorte vorm) wel herkennen in het &-teken. En dat zie je nog altijd in sommige fonts terug. Zeker in de cursieve varianten van lettertypes:
Monniken gebruikten de ampersand al in de 4e eeuw. Meer bepaald om het woordje “en” af te korten. Toen was het nog gebruikelijk om courante woorden te vervangen door tekens. Scheelde tijd en moeite. Zeker als je ontelbare boeken moest kopiëren. Met de hand. De meeste tekens zijn uiteindelijk in de vergeethoek geraakt. Maar de ampersand? Die overleefde de tijd.
De & maakte eerst deel uit van het handschrift en was zo populair dat hij uiteindelijk ook in de drukkunst werd overgenomen. Het woordje “ampersand” verscheen in de jaren zeventig en tachtig van de twintigste eeuw in het Nederlands. Later ook daarbuiten. Sinds 1992 is “ampersand” opgenomen in de Dikke Van Dale. “&” betekent vandaag nog altijd “en”.
Toch wel een pittig karaktertje, die ampersand.
Past wel bij mij.
Vandaag kennen kinderen het alfabet als A, B, C, … Z. 26 letters in totaal. Maar vroeger bestond het alfabet uit 27 letters. Kinderen eindigden het alfabet dan met de woorden “and per se and”. Als je dat snel achter elkaar leest, hoor je het al. Ampersand. Nou, dan heb je het als tekentje toch wel gemaakt? Dat je zomaar eventjes een extra plek in het alfabet kan veroveren? Daar moest Goûts & Couleurs wel iets mee doen. En blijkbaar ben ik niet de enige die er zo over dacht.
Niet alleen ik ben dol op het coole teken, maar heel wat populaire brands hebben al een ampersand in hun naam en logo opgenomen:
Zeg nu zelf: het geeft je brand meteen een hippe look. Toch?
Soms gebruiken we het en-teken ook om duidelijk te maken dat iets samen hoort:
Een taalkundige tip: als het afkortingen zijn, laten we geen spatie voor en na het en-teken. Als het volwaardige woorden zijn, doen we dat wel.
De ampersand heet – met een moeilijk woord – een ligatuur. Dat is een teken dat gevormd wordt door twee of meer lettervormen in één vorm te schrijven. De Duitse ß, zoals in “groß” is hier ook een mooi voorbeeld van. Of de Franse œ, zoals in “œil”. Wist je trouwens dat onze letter, “w” een ligatuur is van “v” en “v”? Knap he!
Dus. Ik kon net zo goed gekozen hebben voor de accolade.
Of de apostrof.
Het beletselteken.
De asterisk.
Een bullet.
Of een apenstaartje.
Het lijkt misschien amper interessant.
Maar het werd de ampersand.
You gotta love it ❤︎!